به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، برای بسیاری از مردم که سرمایه دار بودن را بر پول دار بودن ترجیح می دهند، مالک تعدادی سهام بودن، رویایی است که گاه تحقق پیدا می کند. اما بسیاری از مردم از ترس «ریسک» آن معامله دچار تردید شده و ناکامی در آرزوی خود را بر تحمل آن ریسک ­ها ترجیح می­دهند (ریسک گریزان). نمی­دانم شما می­دانید یا نه که اگر بخواهید صاحب تعدادی سهم شوید و بخشی از یک کارخانه را به مالکیت خود در آورید و از کاربرد ابزاری قدرتمند بنام «اختیار معامله» اطلاع و آگاهی داشته باشید، می­توانید سهام مورد نظر خود را ارزان­تر از آنچه کارگزار به شما پیشنهاد می­ کند، خریداری کنید.

اجازه دهید با یک مثال چگونگی انجام کار را شفاف کنیم. فرض کنید سهمی که شما در پی آن هستید در بورس به ۳۵ دلار معامله می­ شود و شما بر این باورید که اگر این سهم ۵ دلار یا بیشتر کاهش پیدا کند، خرید یا سرمایه گذاری روی آن، ارزشمند است.

شما چرا به این جمع بندی رسیده­ اید؟ به چند دلیل. شاید به نمودار نوسانات روزانه آن سهم دقت کرده­ اید و به الگوی بلندمدت تر به صورت کانال (جذر و مدهای قیمت آن دارایی (سهم) بین دو خط موازی) دست یافته اید و یا سطح «حمایت» قدرتمندی برای آن مشاهده کرده اید. مجموعه این یافته ها " تحلیل تکنیکال" شما را به این باور رسانده که قیمت آن سهم در آینده نزدیک، به ۳۰ دلار می رسد؛ قیمتی که خرید آن سهم را یک «معامله شیرین» باید به حساب آورد. البته شما از مزایای بکارگیری قراردادهای اختیار معامله برای خرید یا سرمایه گذاری در سهام (یا دارایی­ های پایه دیگر مثل ذرت، طلا، نقت، .. یک قرارداد آتی) آگاهی دارید.

دلیل دیگر آن است که به جای تحلیل نوسات قیمت و تکنیکال قیمت­ ها، شما به " تحلیل بنیادی " شرکت ناشر آن سهام می ­پردازید. مثلاً به نسبت قیمت آن سهم به سود هر سهم یعنی P/E آن سهم دقت کرده و اگر این نسبت پایین بود نتیجه می­گیرید که ۳۰ دلار قیمت خوبی برای خرید آن سهم است.

خواه شما یک معامله­ گر سهام برای کوتاه مدت باشید که باور دارید قیمت آن سهم در آینده ای نه چندان دور شروع به کاهش می کند؛ آن هم سازگار با نوسانات گذشته آن سهم به اندازه­ای مشابه و یکسان با آنچه در گذشته برای آن سهم رخ داده است. به هر حال شما فکر می کنید قیمت آن سهم در ماه آینده یا چند ماه دیگر به ۳۰ دلار می رسد و خرید با آن قیمت، شما را خوشحال می کند. زیرا بر این امر اعتماد دارید که سهم مزبور دوباره ترقی می­ کند. شما دریافته اید که قراردادهای اختیار معامله برای تحقق هدف شما می­تواند کارساز باشند.

حتی اگر شما سرمایه­ گذاری باشید که علاقه به کاربرد اختیار معامله­ ها برای خرید سهام جهت نگهداری آنها در بلندمدت را دارید و می­ خواهید از خرید آن سهام سود خوبی نصیب خود کنید، در اینجا نیز شما می­توانید با بکارگیری اختیار معامله­ ها آن سهام را به قیمت بسیار خوبی بخرید. شما بکارگیری قراردادهای اختیار معامله برای خرید آن سهام را بخشی از استراتژی سرمایه­ گذاری خود منظور کرده اید.

بکارگیری اختیار معامله­ ها برای خرید سهام

سهام یک شرکت امروز به قیمت ۳۵ دلار معامله می ­شود و شما آماده هستید آنها را بخرید هر چند اگر زمانی قیمت آن به ۳۰ دلار هم برسد، شما باید وجه کافی «در حساب کارگزار» خود داشته باشید تا او با بکارگیری این استراتژی آن سهم را به قیمت ۳۰ دلار برای شما بخرد.

وقتی سهم مزبور به ۳۰ دلار یا کمتر معامله شود، شما باید یک قرارداد اختیار فروش (Put Option) در شرایط "Out- Of- The- Money " را با تاریخ انقضای ماه آینده و با قیمت اعمال یا توافقی ۳۰ دلار بفروشید. این قرارداد اختیار معامله با قیمت اعمال ۳۰ دلار بدان معنی است که شما تمایل دارید به بازار اجازه دهید تا آن سهام را با قیمت ۳۰ دلار تا تاریخ انقضای قرارداد که توافق شده است، برای شما بگذارد. (Put)

در ازای انتقال این «حق» به سایرین، شما قیمت و بهای (Premium) آن قرارداد را دریافت می­کنید که به حساب شما واریز می شود. این مبلغ مال شماست و ربطی به آن ندارد که بعد از آن چه اتفاقی می ­افتد و آن اختیار فروش اعمال می­شود یا نمی­ شود. فرض کنید شما به ازای هر سهم ۲/۵ دلار بابت قیمت قرارداد مزبور دریافت می­ کنید و ۱۰  " اختیار فروش" را می ­فروشید. فرض کنید هر قرارداد ۱۰۰ سهم را پوشش می­دهد، لذا شما ۲۵۰۰ دلار دریافت خواهید کرد.

(۲۵۰۰ دلار= ۲/۵ ×۱۰۰ ×۱۰)

بعد از این اقدام یکی از دو مورد زیر اتفاق می­ افتد:

۱) قیمت آن سهم به ۳۰ دلار یا کمتر تا تاریخ انقضای آن قرارداد کاهش می­ یابد. احتمال دارد قرارداد مزبور اعمال شود و شما متعهد هستید تا آن سهام را با قیمت هر سهم ۳۰ دلار خریداری کنید. هزینه تمام شده این ۱۰۰ سهم برای شما ۳۰۰۰۰ دلار بابت خود آن سهام منهای ۲۵۰۰ دلاری است که باعث فروش قرارداد اختیار فروش دریافت کرده بودید. (۲۷۵۰۰ دلار= ۲۵۰۰ دلار- ۳۰۰۰۰ دلار) این بدان معنی است که هزینه تمام شده مؤثر (Effective Cost) برای خرید آن ۱۰۰ سهم برای شما به ازای هر سهم فقط ۲۷/۵ دلار شده است.

۲) قیمت آن سهم هرگز به زیر ۳۰ دلار کاهش پیدا نمی­کند. در این حالت شما «به همین سادگی»و بدون دردسر از فروش آن قراردادهای اختیار فروش ۲۵۰۰ دلار سود کسب کرده­اید.

حال فرض کنید که در بازار سهام قیمت سهم آن شرکت تا زمان انقضای آن اختیار فروش به ۲۸ دلار کاهش یابد. شما مجبور هستید آن ۱۰۰۰ سهم را به ۳۰ دلار برای هر سهم خریداری کنید. اما در این معامله هنوز قیمت تمام شده هر سهم برای شما همان ۲۷/۵ دلار می­ شود. اگر شما این قرارداد اختیار فروش را بکار نگرفته بودید، و صبر کرده بودید تا قیمت آن سهم به ۲۸ دلار افت کند تا آن را بخرید شما می بایست ۲۸۰۰۰ دلار می پرداختید یعنی ۵۰۰ دلار هزینه اضافه را باید تحمل می­کردید. پس ناراحت نباشید. شما هنوز جلو هستید.    (You are Still ahead)

حالا شما ۱۰۰۰ سهم را خریده ­اید، قدم بعد آن است که شما می­خواهید بلافاصله قراردادهای اختیار خرید (Call Option) در شرایط «Out- Of-The- Money» را بفروشید.

در مثال ما، قیمت ترجیحی توافقی یا اعمال، حداقل ۳۰ دلار است؛ هر چند هرچه بیشتر از آن شود بهتر است. به این ترتیب اگر قیمت آن سهم بالا رود و آن قرارداد اعمال شود، شما از آن بابت سود خواهید برد. اما اگر قیمت آن سهم به کاهش خود ادامه دهد ممکن است آن قراردادهای اختیار خرید فاقد هر گونه ارزشی شده و منقضی شود و شما فقط درآمد ناشی از فروش آن را داشته باشید، به علاوه آن مبلغی که به خاطر کاهش هزینه­های خرید آن سهام و جبران (Offseting) هر گونه زیان در سرمایه ­گذاری بدست می­آورید.

استراتژی میانگین گیری

اگر قیمت سهم مزبور به کاهش خود ادامه دهد و شما هنوز وجوهی در دسترس دارید، می­توانید با یک استراتژی میانگین گیری (Averaging) آن سهم را مثلا به ۲۴ دلار بخرید. برای خرید سهام بیشتری از آن شرکت بکار گیرید. این بار فرض کنید قیمت سهم مزبور، هم چون بالا، به ۲۸ دلار کاهش یابد و شما ۱۰۰۰ سهم را به قیمت هر سهم ۳۰ دلار خریده اید. ولی یادتان باشد که به لطف «استراتژی اختیار معامله» هزینه تمام شده مؤثر برای شما فقط ۲۷/۵ دلار است. شما حالا بلافاصله اقدام به فروش تعداد بیشتری قراداد اختیار فروش با تاریخ انقضای ماه آینده می­نمایید. البته این بار قیمت اعمال فقط ۲۴ دلار است و شما برای فروش آن به ازای هر سهم ۲/۵ دلار، بابت فروش آن قراردادها، دریافت می­کنید.

اگر قیمت آن سهم به سطح ۲۴ دلار تا تاریخ انقضای جدید کاهش نیابد، شما مبلغ دریافتی بابت بهای قراردادها را از آن خود کرده­اید. و این هزینه­ های خرید ۱۰۰۰ سهم اولیه را تا حدی جبران می­کند، حالا بجای هزینه مؤثر ۵/۲۷ دلار فقط برای هر سهم ۲۴/۵ دلار هزینه تحمل ­کنید. توجه داشته باشید که در این نقطه از زمان اگر آن سهام را به قیمت بازار خریده بودید و از ابزار قدرتمندی بنام اختیار معامله استفاده نمی­ کردید. هزینه تمام شده هر سهم برای شما  ۳۰ دلار می شد.

حال فرض کنید خبرهای منفی و نامساعدی از آن شرکت به بازار سهام برسد و این امر قیمت آن سهم را به ۲۰ دلار تا تاریخ انقضای جدید کاهش دهد. فروش اختیار فروش ها شما را مجبور می­کند که آن سهام را به قیمت ۲۴ دلار در هر سهم بخرید، البته منهای مبلغ ۲/۵ دلار که بابت فروش آن قراردادها دریافت کرده­اید. پس هزینه کل هر سهم ۲۱/۵ دلار می ­شود. حالا شما مالک ۱۰۰۰ سهم هستید که هر سهم برای شما ۲۷/۵ دلار و ۱۰۰۰ سهم دیگر از همان سهام که هر سهم برای شما ۲۱/۵ دلار تمام شده است. این ۲۰۰۰ سهم در کل هزینه ه­ای معادل ۴۹۰۰۰ دلار، یا برای هر سهم ۲۴/۵ دلار، برای شما داشته است. اگر از قراردادهای اختیار معامله استفاده نکرده بودید، خرید آن سهام به جای آن که میانگین کمتری داشته باشد، بالاتر رفته و هزینه سرمایه ­گذاری یا خرید شما به ۵۴۰۰۰ دلار می­رسید؛ یعنی بطور متوسط برای هر سهم ۲۷ دلار.

حال که قیمت آن سهم در بازار حول و حوش ۲۰ دلار است، زیان سرمایه­ ای تحقق نیافته شما در این نقطه از زمان باید ۷ دلار برای هر سهم یعنی ۱۴۰۰۰ دلار برای ۲۰۰۰ سهمی که دارید باشد. اما یادتان باشد، شما هرگز تا آن سهام را نفروخته­ اید زیانی را تحقق یافته، نباید به حساب آورید. استراتژی شما نگهداری آنها تا زمانی باید باشد که قیمت آنها بالا می رود و در خلال این مدت شما سود تقسیمی آن سهام نیز دریافت می­کنید.

به خاطر داشته باشید که این بدترین سناریو است. یک شرکت که سهام آن در عرض دو ماه از ۳۰ دلار به ۲۰ دلار برسد یا با مشکلات عدیده­ای دست و پنجه نرم می­کند و یا باید خبرهای اقتصادی بزرگی برای او در راه باشد.

بنابراین حتی وقتی بازار مزبور چنین افتی را که در بالا اشاره شد تجربه می­کند و سهام آن شرکت در عرض دوماه آنچنان کاهش می­ یابد، اگر شما قراردادهای اختیار فروش را به عنوان بخشی از استراتژی خود فروخته بودید وضع شما به مراتب بهتر بود. چون ۲/۵ ×۲۰۰۰ یا ۵۰۰۰ دلار به نفع خود کار کرده بودید. این مبلغ معادل ۱۰ درصد تخفیف برای خرید آن سهام بعد از هزینه­های کارمزد و حق العمل کارگزار است؛ معامله شیرین یعنی این.

حالا که قیمت آن سهم به ۲۰ دلار سقوط کرده است؛ شما به سهولت دوباره می­توانید برای ماه آینده قرارداد منعقد کنید و قیمت و بهای آن را دریافت نمایید. تا بدین وسیله بخشی از کل هزینه­ هایی را که در دو خرید قبلی متحمل شده­اید به شرط آنکه قیمت سهم مزبور دوباره شروع به افزایش نماید.، جبران نماید. با بکارگیری اختیار معامله برای خرید سهام، سرانجام مالک بخشی از سهام شرکتی که گزینش کرده بودید. می شوید البته با یک قیمت تخفیف خورده که در بلند مدت سود یا عایدی خاص سرمایه­ای (Capital Gain) بیشتری نصیب شما می نماید.

زیان هنگفت ناشی از کاهش فاحش قیمت سهام که در بالا اشاره شد را می­توان با قراردادهای اختیار فروش مدیریت نمود و از نوسانات قیمت ها، در بورس از تهدیدها فرصت ساخت و سود بدست آورد. جدول زیر چگونگی کار را بطور خلاصه ارائه میدهد.

فرض کنید سرمایه اولیه ۵۰۰۰ دلار است